Idea Trójmorza w kontekście historycznym

Początków idei Trójmorza (Tri Marium) należy upatrywać w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. To właśnie myśl polityczna wspólnoty narodów (Polski, Litwy oraz przez pewien okres Rusi) była bezpośrednim bodźcem do ukłucia pojęcia Intermarium a więc historycznego Międzymorza. Ważnym elementem tej myśli było powołanie wspólnoty różnych narodów poprzez punkty wspólne, jak podobne tradycje czy wspólne wartości w tym wypadku wartość wolności i suwerenności jako nadrzędnego wskaźniak porządkującego relacje wewnątrz krajów Międzymorza. Oczywiście celem tego projektu politycznego i społecznego było utrwalanie suwerenności poprzez intensywną współpracę między krajami „zrzeszonymi”. 

Bardzo istotnym elementem mającym być gwarantem skutecznego działania międzymorza miał być trwały sojusz między krajami znajdującymi się między „Morzami ABC” (Adriatyk, Bałtyk i Czarne). Widać więc jasno iż działania historyczne mające prowadzić do realizacji celu jakim było wtedy jeszcze Międzymorze niewiele odbiegają od współczesnego postrzegania Trójmorza jako pewnej siły i przeciwwagi politycznej, społecznej i gospodarczej do imperialistycznych zapędów Federacji Rosyjskiej jak i próby dominacji niemieckiej na zachodzie. Koncepcja ta więc od początku z pewnymi modyfikacjami miała zapewnić stabilność regionowi. 

Jej źródło znajdowało się w koncepcji Rzeczpospolitej Obojga Narodów stanowiło powołanie unii realnej między Wielkim Księstwem Litewskim a Koroną Królestwa Polskiego na mocy unii lubelskiej z 1569 roku. Dało to nowy impuls rozwojowy i zbudowało realną siłę Rzeczpospolitej Obojga Narodów zapewniając stabilizację i rozkwit gospodarczy. Bardzo często w literaturze, właśnie na pamiątkę unii zawiązanej przez Jagiellonów, ideę międzymorza nazywa się „polityką jagiellońską”. 

Idea Międzymorza na nowo znalazła swoich zwolenników w konserwatywnym stronnictwie Czartoryskich- Hotel Lambert. Planowano odtworzyć wspólnotę polsko- litewską sfederowaną z południowymi Słowianami, Czechami, Słowacją, Węgrami i Rumunią gdzie Polska miała pełnić funkcję lidera i swoistego mediatora między zwaśnionymi stronami (Węgry ze Słowacją oraz Węgry z Rumiunią). Plan ten jednak się nie powiódł. Kolejną próbą realizacji tej idei była idea Marszałka Józefa Piłsudskiego który liczył na mocny sojusz krajów regionu w kontrze do ZSRR i odradzających się Niemiec. Po wojnie ideę Międzymorza mocno akcentował Rząd RP na uchodźctwie. 

Jednak dopiero od spotkania w Dubrovniku w 2016 roku Prezydentów Polski i Chorwacji Inicjatywa Trójmorska (Tri Marium) zaczęła się realizować i stawać się faktem. W nowych okolicznościach politycznych, gospodarczych i społecznych miała i ma pełnić zadania zbliżone do jej poprzedniczki- przeciwwaga dla imperialnych zakusów Rosji oraz superpaństwowych dążeń Niemiec, poprzez instytucje europejskie, tworząc realną alternatywę rozwojową nie tylko dla krajów naszego regionu ale również dla pozostałej części Europy.