Socjolog, analityk, konsultant polityczny, felietonista, profesor nauk społecznych. Absolwent historii
UAM. W latach 1977–2020 nauczyciel akademicki i badacz na UMK. Odbył staże badawcze na uniwersytetach w Oksfordzie, Cambridge, Sydney i Ann Arbor. Uczestnik licznych międzynarodowych konferencji i seminariów. W latach 2003–2006 członek Komitetu Naukoznawstwa PAN, od 2014 r.
członek Komitetu Socjologii PAN. W latach 2006–2007 ekspert Komisji Weryfikacyjnej Wojskowych Służb Informacyjnych i
przewodniczący Rady Programowej Centralnego Ośrodka Szkolenia ABW. W roku 2007 r. główny doradca ds. bezpieczeństwa państwa premiera Jarosława Kaczyńskiego. Od
2008 do 10 kwietnia 2010 r. doradca ds. bezpieczeństwa państwa Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. W latach 2009–2010 przewodniczył Zespołowi ds. Bezpieczeństwa Energetycznego w Kancelarii Prezydenta RP. Od 2015 r. doradca społeczny Prezydenta RP Andrzeja Dudy i doradca Szefa BBN Pawła Solocha i następnie Jacka Siewiery. Od 2016 r. Przedstawiciel Prezydenta RP w Komitecie Offsetowym MON oraz w Kolegium ds. Służb Specjalnych. Członek Rady Programowej KSAP, Członek Rady PISM. Od 2017 kierownik Ośrodka Studiów nad Wyzwaniami Cywilizacyjnymi ASzWoj. Podczas stanu wojennego działał w opozycji, m.in. współorganizując kolportaż prasy podziemnej w
Toruniu. W okresie lipiec – wrzesień 1982 w areszcie śledczym, podejrzany o nielegalną działalność
wydawniczą. Objęty amnestią dla więźniów politycznych w roku 1983. Od połowy lat 90. komentuje
w mediach wydarzenia polityczne i zjawiska społeczne – m.in. w „Nowościach”, „Gazecie Pomorskiej”, „Gazecie Polskiej”. Od 2013 stały felietonista tygodnika „Sieci”.
Autor wielu publikacji badawczych dotyczących transformacji ustrojowej, zwłaszcza zakulisowych wymiarów życia społecznego oraz socjologii wiedzy. Współautor pierwszej wydanej na Zachodzie naukowej analizy roli tajnych służb w procesach wychodzenia z komunizmu – książki Privatizing the
Police-State: The case of Poland (London, New York: Palgrave 2000; wraz z M. Łoś). W ostatnich latach analizuje społeczne konsekwencje rewolucji cyfrowej, czego owocem są m.in.
książki: Samobójstwo Oświecenia? Jak neuronauka i nowe technologie pustoszą ludzki świat (Kraków
2015; wraz z zespołem) oraz Cyber kontra real: cywilizacja w techno-pułapce (Warszawa 2022; wywiad rzeka J. Piekutowskiego).